De gemeente Slochteren beslaat een oppervlakte van 158,77 km² (waarvan 5,73 km² water) en omvat de dorpen Froombosch, Harkstede, Hellum, Kolham, Luddeweer, Overschild, Schaaphok, Scharmer, Schildwolde, Siddeburen, Slochteren, Steendam en Tjuchem; de buurten, buurtschappen en gehuchten Blokum, Denemarken, Gaarland, Heidenschap, Klein Harkstede, Lageland, Leentjer, Luddeweer, Oostwold, De Paauwen, Ruiten, Veendijk, Wilderhof, Woudbloem en De Zanden.

De gemeente Slochteren heeft een lintbebouwing die in grote lijnen een zandrug volgt. Deze is als restant van de ijstijd overgebleven. Andere overblijfselen daarvan vindt men in de vorm van pingo's en een keileemrug in Schildwolde. Op deze laatste is de Juffertoren gebouwd, uniek vanwege haar geheel gemetselde spits.

In Slochteren staat een van de best bewaarde Groninger borgen, de Fraeylemaborg.

In 1959 verkreeg de gemeente Slochteren grote bekendheid door de vondst van aardgas in de bodem. De eerste vondst werd gedaan bij het nabijgelegen Kolham. De aardgasbel van Slochteren bleek zeer groot te zijn: 2.700 miljard m3 en is de belangrijkste voor de aardgaswinning in Nederland. Deze vormt de basis voor de positie van het land als belangrijke internationale aardgasleverancier. Op 31 december 2002 was de aangetoonde reserve nog ca. 1.500 miljard m³.

Het Schildmeer is nu nog het enige grote meer in deze gemeente. Meerstad, een woonwijk rond een aan te leggen meer, zal volgens plannen, deels op Slochters grondgebied, worden gebouwd tussen Slochteren en Groningen. De planning was oorspronkelijk gebaseerd op een verkoopprognose van 600 woningen per jaar met een totaal dat zou oplopen tot 9100. Nu wordt uitgegaan van 150 woningen in 2010, oplopend tot 600 in 2016. Ook die schatting moet worden bijgesteld en het totaal aantal te bouwen woningen is teruggebracht tot 6500. De planning was oorspronkelijk om Meerstad in 2025 op te leveren, maar schattingen gaan nu uit van 2035 of 2040.