De leerplichtambtenaar heeft vooral een preventieve taak. Verschillende factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van schoolverzuim, voortijdig schoolverlaten en thuiszitters. Dit kunnen kenmerken op individueel niveau zijn, maar ook kenmerken van de omgeving – gezin en/of school. De leerplichtambtenaar is een spin in het web bij de aanpak van schoolverzuim, helpt jongeren, ouders en scholen bij het oplossen van problemen die een succesvolle schoolcarrière belemmeren, stimuleert jongeren een startkwalificatie te halen en biedt begeleiding en advies.